Ahimsa: moreel principe van geweldloosheid, onder meer uitgedragen door de Indiase religie en filosofie van het jaïnisme.

Alevi’s: vooruitstrevende, humanistische georiënteerde, ‘ketterse’ vorm van islam aangehangen door een aanzienlijke minderheid onder Turken en Koerden, ook in Nederland.

AMORC: afkorting van Ancient Mystical Order Rosae Crucis, dat wil zeggen de orde van de Rozenkruisers.

Anarchisme: bont geschakeerde politieke filosofie die het uitoefenen van macht door de ene mens over de andere afwijst.

Andersglobalisme: kritische hedendaagse beweging die de heersende, botte vorm van economisch en cultureel globalisme wil vervangen door een eerlijkere, socialere, menslievendere en pluralistischere vorm.

Angelologie: theologische leer over engelen.

Apollinisch: letterlijk: van Apollo(on). Kenmerkend voor spirituele motieven die gericht zijn op het Licht.

Atheïsme: van oorsprong filosofische stroming die de aanname van het bestaan van een god onhoudbaar vindt. De stam ‘the-’ is afgeleid van het Griekse woord ‘theos’, god.

Aurobindo, Sri: Indiase geestelijk leraar (1872-1950) met een grote invloed in het westen. Werkte samen met een westerse goeroe genaamd De Moeder.

Bahaï: een relatief jonge godsdienst die streeft naar spirituele vereniging van de mensheid. Beschouwt alle wereldgodsdiensten als authentieke uitingen van goddelijke openbaring.

Biologische landbouw: ecologisch verantwoorde landbouw waarbij zo min mogelijk schade wordt toegebracht aan het milieu, dieren en de natuur.

Boddhisattva: boeddhistische heilige die terugkomt naar de aarde om andere wezens uit hun lijden te verlossen.

Bo Yin Ra: pseudoniem van Joseph Anton Schneiderfranken (1876-1943). Ontwikkelde een eigen visie op het hiernamaals en spirituele evolutie die hij in zijn boeken uiteenzette.

Buber, Martin: joodse filosoof, verteller van chassidische verhalen en pedagoog (1878-1965). Spreekbuis van de Ihud, een beweging die Arabisch-joodse samenwerking voorstond binnen een bi-nationale staat. Personalistisch mysticus. Ontwerper van de Ik-Jij (Ich-Du) filosofie die ook invloed uitoefende op de christelijke theologie.

Castaneda, Carlos: controversiële, ietwat schimmige schrijver over al dan niet reële spirituele ervaringen rond een Indiaanse sjamaan aangeduid als Don Juan.

Chassidisme:  joodse mystieke stroming ontstaan onder Oost-europese joden (Ashkenazim). Gelooft onder meer in reïncarnatie. Kent een soort heilige man, de tzaddik.

Collectivisme: het bieden van voorrang aan collectieven ten koste van het individu. Anti-individualisme.

Commune: alternatieve leefgemeenschap.

Compassion: Engels voor mededogen.

Credofiel: iemand die de neiging heeft de meest buitenissige verhalen direct te geloven.

Cultureel Imperialisme: verwijt van leden van niet-westerse culturen dat westerlingen hun gebruiken of rituelen overnemen buiten de oorspronkelijke context en daardoor hun oorspronkelijke cultuur vervalsen en zelfs bedreigen.

Da Free John: Amerikaanse goeroe die ook bekend staat onder andere namen zoals Adidam en Adi Da (Samraj). Ontwikkelde eigen leer gebaseerd op persoonlijke ervaringen en oosterse tradities. Zou volgens diverse bronnen lijden aan grootheidswaanzin, ondanks een overwegend positieve boodschap.

Dalai Lama: geestelijk leider in ballingschap van de Tibetaanse boeddhisten, geboren in 1935. 14^e Dalai Lama en incarnatie van de Boeddha van mededogen. Staat een dialoog voor tussen alle godsdiensten en predikt vrede en verdraagzaamheid ondanks de brute bezetting van zijn land door China. Ontving de Nobelprijs voor de Vrede.

Deïsme: doorgaans filosofische positie dat de wereld wel geschapen is door een godheid, maar dat deze zich sinds de schepping niet meer met de wereld bemoeid heeft.

Dharma: centraal, maar moeilijk vertaalbaar spiritueel begrip binnen het hindoeïsme en boeddhisme. De weg die men in het leven dient te gaan.

Dierenbevrijding: emancipatie van dieren door hen tenminste bepaalde basisrechten, zoals het recht op leven en vrijheid van pijn, angst en ongemakken, toe te kennen.

Dierenrechten: basisrechten van dieren, afgeleid van een aantal mensenrechten.

Dionysisch: letterlijk ‘van Dionysos’, Griekse god (overeenkomend met de Romeinse god Bacchus) van de wijn, de lust en de razernij.

Droomtijd: mythische oertijd van de Australische aborigines.

Dhrupad: oudste vorm van Indiase klassieke zang. Gericht op het teweegbrengen van een spirituele bewustzijnstoestand van vrede en contemplatie.

Eckankar: hedendaagse westerse spirituele beweging. Gericht op het verkrijgen van persoonlijke mystieke ervaringen met het "Licht en Geluid van God".

Ecofascisme: exces binnen de ecologische wereld waarbij ecologische principes gekoppeld worden aan racistische en andere fascistoïde, rechtse uitgangspunten.

Eliade, Mircea: vooraanstaand Roemeens filosoof en godsdienstwetenschapper (1907-1986). Ging uit van de realiteit van het heilige bij zijn studie van godsdienstige verschijnselen.

Engelen van Mons: gebeurtenis in 1914 waarbij duizenden engelen waargenomen zouden zijn door Duitse soldaten, nadat Engelsen massaal hadden gebeden voor hun eigen militairen. De verschijningen zouden tot paniek en chaos onder de Duitsers hebben geleid.

Flamenco: spirituele, psychotherapeutisch werkende Spaanse muziekvorm, met name in de vorm van de zogeheten cante jondo, afgeleid van onder meer Indiase, Andalusische, Arabische en joodse elementen. Zou geïnspireerd worden door spirituele krachten aangeduid als duende (vervoering, letterlijk een soort kabouter) en ángel (engel).

Franciscus van Assisi: rooms-katholieke mysticus, heilige en dierenvriend (1182-1226). Exponent van interfaith-communicatie. Ging in gesprek met moslimleiders tijdens de kruistochten.

Gaia: naam van een Griekse godin van de aarde. Theorie van James Lovelock dat de aarde metaforisch opgevat kan worden als een levend systeem. Ook naam van milieuverenigingen en een beweging voor dierenbevrijding in België.

Geweldloosheid: zie ahimsa.

Ghandi, Mohandas: Indiaas staatsman en prediker van ahimsa (1869-1948). Bijgenaamd Mahatma (grote ziel) Ghandi. Droeg met zijn geweldloze acties bij tot de onafhankelijkheid van India van het Britse imperium. Stond een vreedzaam samenleven in India van onder meer hindoes, moslims, jaïns, sikhs, boeddhisten, christenen en joden voor. Vermoord door hindoe-nationalist.

Gibran, Kahlil: Libanees-Amerikaanse dichter, filosoof en artiest. Beroemd om het werk The Prophet.

Gnosis: vroegchristelijke mystieke leer.

Goodall, Jane: Britse primatologe, geboren in 1934. Bestudeerde chimpansees in het wild, in Gombe (Tanzania). Voorvechtster van de rechten van chimpansees om bijvoorbeeld niet gebruikt te worden voor medische dierexperimenten. Richtte Jane Goodall Institute op voor een betere wereld voor alle levende wezens, uitgaande van kennis en mededogen. Heeft een spiritueel wereldbeeld en gelooft in een leven na de dood.

Gulden Middenweg: de evenwichtige, gematigde weg tussen twee uitersten. Bijvoorbeeld tussen ascetisme en ongebreideld hedonisme. Werd onder meer gepropageerd door Aristoteles, Siddharta Gautama de Boeddha en Chinese filosofen.

Gulden Snede: esthetische maat gebaseerd op een geometrische formule.

Haci Bektas Veli: Ottomaanse wijze die een humanistische ethiek aanhing, dierenvriend en wonderdoener. Belangrijke figuur voor de alevi’s.

Hagiografie: levensbeschrijving van een heilige.

Hassidisme: ander woord voor Chassidisme.

Heiden: iemand die een ander geloof aanhangt dan dat van de persoon zelf.

Heiligdom: plaats gewijd aan een godheid of heilige.

Heilige: iemand die voor zover menselijk mogelijk een zuiver, geëngageerd en voorbeeldig leven leidt en vaak ook wonderbaarlijke vermogens vertoont.

Heilige Inquisitie: instituut van de rooms-katholieke kerk dat onder meer zorg moest dragen voor de zuiverheid van de leer en de ontmaskering van ketters en afvalligen.

Heiligschennis: gebrek aan respect voor het heilige of (vaker) voor een orthodoxe leer.

Heksenjacht: vervolging van heksen.

Hertz, Noreena: Britse (joodse) exponent van de anders-globalisme beweging. Econoom en schrijfster. Stelt dat de huidige vorm van globalisering kan leiden tot een machtsmonopolie van het kapitalisme en de dood van de democratie. Auteur van The Silent Takeover: Global Capitalism and the Death of Democracy. Biedt volgens radicalere critici overigens onvoldoende zicht op een alternatief voor het huidige systeem.

Heterodoxie: leer die afwijkt van de orthodoxie.

Hetze: vervolging van afwijkende groeperingen.

Hildegard von Bingen: Duitse katholieke mystica en visionair (1089-1179). Schrijfster, componiste, onderzoekster.

Ietsisme: modieuze term voor de overtuiging dat er in elk geval iets meer is dan alleen de waarneembare fysieke wereld. Vaak denigrerend, afwijzend bedoeld.

IKON: interkerkelijke, vrijzinnig christelijke omroep.

Imago Mundi: internationale rooms-katholieke vereniging die zich bezighield met verbanden tussen parapsychologie, filosofie en theologie. Bekende namen zijn onder meer Gebhard Frei en Andreas Resch.

Individualisme: benadrukken van het belang van de individu, in menselijke en soms ook dierlijke zin. Anti-collectivisme.

Inspiratie: concept dat tegenwoordig meestal overdrachtelijk wordt gebruikt, maar oorspronkelijk verwees naar een directe telepathische beïnvloeding door hogere (en incidenteel ook lagere) geestelijke wezens. Allerlei componisten, waaronder giganten van de westerse klassieke muziek, maar ook (abstracte) kunstenaars en dichters hebben geloofd in de realiteit van dit type inspiratie. Wordt door velen ook nu nog steeds serieus genomen als factor bij artistieke schepping en uitvoering.

Interfaith-beweging: beweging die dialoog en uitwisseling tussen verschillende godsdiensten voorstaat.

Inwijding: toetreding tot een esoterische groepering.

Kabbalah: joodse mystieke leer, die aanvankelijk in Spanje en de Provence werd geformuleerd. Later ontstonden ook niet-joodse kabbalistische systemen die slechts gedeeltelijk overeenkwamen met de oorspronkelijke leer.

Ketter: aanhanger of verkondiger van een ketterij.

Ketterij: heterodoxe leer.

Khan, Hazrat Inayat: Indiase schrijver en stichter (1882-1927) van een westerse soefi-orde.

King, Martin Luther: zwart-Amerikaanse dominee en strijder voor burgerrechten (1929-1968). Keerde zich tegen segregatie en discriminatie en predikte liefde, gelijkheid en geweldloosheid.

Krishnamurti, Jiddu: voor veel westerlingen inspirerende Indiase denker (1895-1986), die paradoxaal genoeg de waarde van het denken ter discussie stelt. Werd aanvankelijk gezien als een soort messias door theosofen voordat hij een zelfstandig pad bewandelde. Wordt door tegenstanders ervaren als zeer autoritair.

Kwan Yin: vrouwelijke boddhisattva of godin van mededogen en genade.

Liberale takken van godsdienst: in weerwil van anti-godsdienstige vooroordelen bestaan er in alle grote religies liberale takken die meer nadruk leggen op menselijkheid, solidariteit en doorvoelde spiritualiteit dan op het naar de letter naleven van strenge formele wetten en het aanhangen van een dogmatisch geloofssysteem.

Libertair socialisme: radicale, maar realistische combinatie van socialistische en anarchistische idealen. In Nederland onder meer uitgedragen door Groen Links.

Libertair-socialistische spiritualiteit: personalistisch georiënteerde vorm van spiritualiteit die gekoppeld is aan de politieke en maatschappelijke idealen van het libertaire socialisme.

Maharishi Mahesh Yogi: grondlegger van de Transcendente Meditatie.

Malcolm X: Amerikaans voorvechter (1925-1966) van de rechten van zwarten in de Verenigde Staten. Aanvankelijk aanhanger van de ethnocentrische Nation of Islam, later universalistisch georiënteerd na zijn bekering tot de oorspronkelijke (anti-racistische) islam.

Marabout: islamitische heilige, wonderdoener en spirituele gids.

Mededogen: universeel ethisch principe van (bijna) alle religies.

Mensenrechten: basale rechten van de individuele mens die universeel gelden en overal zouden moeten worden toegepast. Zijn geformuleerd in de Universele verklaring van de rechten van de mens en zouden volgens velen moeten worden uitgebreid (bijvoorbeeld met het recht op een basisinkomen). Verdedigd door onder meer Amnesty International.

Monotheïsme: theïsme dat uitgaat van het bestaan van slecht hebben geloofd in de realiteit van dit type inspiratie. Wordt door velen ook nu nog steeds serieus genomen als factor bij artistieke schepping en uitvoering.

Interfaith-beweging: beweging die dialoog en uitwisseling tussen verschillende godsdiensten voorstaat.

Inwijding: toetreding tot een esoterische groepering.

Kabbalah: joodse mystieke leer, die aanvankelijk in Spanje en de Provence werd geformuleerd. Later ontstonden ook niet-joodse kabbalistische systemen die slechts gedeeltelijk overeenkwamen met de oorspronkelijke leer.

Ketter: aanhanger of verkondiger van een ketterij.

Ketterij: heterodoxe leer.

Khan, Hazrat Inayat: Indiase schrijver en stichter (1882-1927) van een westerse soefi-orde.

King, Martin Luther: zwart-Amerikaanse dominee en strijder voor burgerrechten (1929-1968). Keerde zich tegen segregatie en discriminatie en predikte liefde, gelijkheid en geweldloosheid.

Krishnamurti, Jiddu: voor veel westerlingen inspirerende Indiase denker (1895-1986), die paradoxaal genoeg de waarde van het denken ter discussie stelt. Werd aanvankelijk gezien als een soort messias door theosofen voordat hij een zelfstandig pad bewandelde. Wordt door tegenstanders ervaren als zeer autoritair.

Kwan Yin: vrouwelijke boddhisattva of godin van mededogen en genade.

Liberale takken van godsdienst: in weerwil van anti-godsdienstige vooroordelen bestaan er in alle grote religies liberale takken die meer nadruk leggen op menselijkheid, solidariteit en doorvoelde spiritualiteit dan op het naar de letter naleven van strenge formele wetten en het aanhangen van een dogmatisch geloofssysteem.

Libertair socialisme: radicale, maar realistische combinatie van socialistische en anarchistische idealen. In Nederland onder meer uitgedragen door Groen Links.

Libertair-socialistische spiritualiteit: personalistisch georiënteerde vorm van spiritualiteit die gekoppeld is aan de politieke en maatschappelijke idealen van het libertaire socialisme.

Maharishi Mahesh Yogi: grondlegger van de Transcendente Meditatie.

Malcolm X: Amerikaans voorvechter (1925-1966) van de rechten van zwarten in de Verenigde Staten. Aanvankelijk aanhanger van de ethnocentrische Nation of Islam, later universalistisch georiënteerd na zijn bekering tot de oorspronkelijke (anti-racistische) islam.

Marabout: islamitische heilige, wonderdoener en spirituele gids.

Mededogen: universeel ethisch principe van (bijna) alle religies.

Mensenrechten: basale rechten van de individuele mens die universeel gelden en overal zouden moeten worden toegepast. Zijn geformuleerd in de Universele verklaring van de rechten van de mens en zouden volgens velen moeten worden uitgebreid (bijvoorbeeld met het recht op een basisinkomen). Verdedigd door onder meer Amnesty International.

Monotheïsme: theïsme dat uitgaat van het bestaan van slechts één god.

Mysteriegodsdiensten: religieuze bewegingen in de oudheid die via geheime riten zouden bijdragen aan spirituele groei.

Mystiek: beweging gericht op eenwording of geestelijke gemeenschap met een godheid, bovennatuurlijke werkelijkheid of het nirwana (nibbana).

Natural religion: puur op de ratio gebouwde vorm van godsdienst. De ratio zou ons bijvoorbeeld leren dat er een god moet bestaan. Onafhankelijk van geopenbaarde leringen of dogma’s.

Neopaganisme: stroming die oude heidense leringen of praktijken nieuw leven inblaast.

Nibbana: Pali-term voor Nirwana.

Nirwana: Sanskriet-term voor bevrijding uit het rad der wedergeboorte.

Osho: latere naam van Bhagwan Shree Rajneesh (1931-1990), een bekende Indiase, sterk eclectisch georiënteerde filosoof en auteur met veel westerse volgelingen. Stond een synthese van hedonisme en spiritualiteit voor, gesymboliseerd door het begrip Zorba the Buddha. Hield van het verkondigen van controversiële sociale, morele en politieke boodschappen. Had een afkeer van gevestigde religies. Volgens volgelingen (sanyassins) mogelijk vergiftigd.

Patel, Mansukh: hedendaags spiritueel prediker en auteur van Indiase afkomst, geboren in Kenia. Onder meer bekend om zijn pleidooi voor wereldvrede.

Polytheïsme: veelgodendom.

Prabhupada, A.C. Bhaktivedanta: Indiaas auteur, vertaler en commentator (1896-1977). Stichter van de Hare Krishna-beweging

Quwali: spirituele Pakistaanse soefi-muziek. In het westen vooral bekend geworden door Nusrat Fateh Ali Khan.

Racisme: miskenning van de geestelijke verwantschap van alle mensen.

Raëlisme: bizarre hedendaagse stroming rond Raël, pseudoniem van een Franse journalist Claude Vorilhon die beweert in contact te staan met buitenaardse wezens. Gelooft in de creatie van menselijke clonen als middel tot persoonlijke onsterfelijkheid. Hierbij zou iemands geest en persoonlijkheid steeds weer‘gedownload’ worden uit zijn brein, opgeslagen in een computer, en vervolgens overgeplant op een fysiek identieke clone.

Raga’s: bekende instrumentele Indiase klassieke muziek met een sterk spirituele achtergrond. In het westen vooral beroemd geworden door de sitarist Ravi Shankar.

Reggae: muziek van de aanhangers van een Jamaicaanse rastafari-religie. In het westen vooral bekend geworden door Bob Marley.

Renaissance: geestelijke wedergeboorte

Rifkin, Ira: schrijver van onder meer het boek Spiritual Perspectives on Globalization: Making Sense of Economic and Cultural Upheaval (Spiritual Perspectives) waarin hij laat zien hoe allerlei spirituele stromingen staan tegenover globalisering (mondialisering).

Rumi, Jallal Udin: Perzische soefi-mysticus (1207-1273) geboren in Balkh (in het huidige Afghanistan). Was voor gelijkheid van moslims, christenen, joden en aanhangers van Zoroaster. Theoloog, leraar en dichter.

Rushdie, Salman: schokkend voorbeeld van iemand die het slachtoffer werd van religieuze intolerantie.

Saddhu: Indiase heilige.

Samsara: het rad van wedergeboorten waaruit oosterlingen bevrijd willen worden.

Sarasvati: Indiase godin van de wijsheid.

Satanische Verzen: verketterde roman van Salman Rushdie die hem op een fatwa kwam te staan, een religieus doodvonnis van Ayatollah Khomeini.

Scientology: westerse beweging, gesticht door L. Ron Hubbard, bekend vanwege zijn werk Dianetics. Meer dan eens in opspraak gebracht door al dan niet vermeende dubieuze praktijken.

Seksuele tolerantie: test-case voor hoe vrijzinnig een religieuze of levensbeschouwelijke stroming is. Veel dogmatische takken van traditionele godsdiensten wijzen elke vorm van erotiek die niet neerkomt op heteroseksuele gedragingen af, terwijl liberale varianten afwijkingen daarvan meestal tolereren of zelfs opvatten als volwaardig en respectabel.

Self Realisation Fellowship: vereniging gesticht door Yogananda ten behoeve van de spirituele zelfverwerkelijking van de leden ervan.

SIMPOS: afkorting van Stichting Informatie over Maatschappelijke Problemen rond Occulte Stromingen. Een netwerk van New Age-watchers dat bestaat uit mensen met een wetenschappelijke en politiek-activistische achtergrond. Bekende namen zijn onder meer Eric Krebbers en Harry Westerink. SIMPOS lijkt bijna automatisch een link te leggen tussen occulte opvattingen en ultra-rechtse politiek.

Sitting Bull: Indiaanse Sioux-leider (1831-1890) bekend om zijn spirituele visioenen.

Sjamanisme: praktisch gericht geheel van traditionele opvattingen, bijvoorbeeld over een geestenwereld, helende krachten en relaties. Benaming van veel rituelen bij natuurvolkeren.Volgens niet-westerlingen is het sjamanisme het slachtoffer geworden van cultureel imperialisme. Dit geldt echter alleen als men sjamanen dwingt tot het overnemen van westerse interpretaties of praktijken. In Nederland heeft onder meer Willem Voois zich grondig verdiept in het sjamanisme.

Socialisme: politieke stroming met allerlei varianten, die slechts voor een deel marxistisch geïnspireerd zijn. Stelt solidariteit, gelijkheid en rechtvaardigheid centraal.

Soefi: aanhanger van het soefisme. Vernoemd naar het Arabische woord voor wol verwijzend naar de wollen kleding die men vroeger droeg.

Soefisme: mystieke, contemplatieve en tolerante vorm van islam.

SRF: afkorting van Self-Realisation Fellowship.

Sting: pseudoniem van Gordon Matthew Sumner, geboren in 1951. Britse zanger en tekstschrijver. Oorspronkelijk lead singer van de band The Police die in de jaren ’80 diverse spirituele liedjes uitbrachten, zoals Spirits in the Material World en Synchronicity. Later doorgegaan als veelzijdige solo-artiest. Schreef autobiografie Broken Music. Had naar eigen zeggen een paranormale ervaring rond een veenlijk. Sterk geëngageerd, onder andere in verband met het behoud van de regenwouden.

Algemene opmerking: Check (desnoods steekproefsgewijs) of de juiste pagina’s nog vermeld staan achter de namen en woorden achterin. Dat wil zeggen nadat alles toegevoegd en verwerkt is.

Syncretisme: mengvorm van diverse religieuze tradities.

Theodicee: vraagstuk van de plaats van het kwaad in een wereld die door een goede God geschapen is. Sommige bijna-dood ervaringen en tussenperiodeherinneringen lijken (gedeeltelijk) relevant te zijn voor dit vraagstuk.

Theosofische Vereniging: vereniging van theosofen die zich baseren op de geschriften van o.a. Helena Petrowna Blavatsky. Ze heeft de volgende doelstellingen: het vormen van een kern van de universele broederschap der mensheid, zonder onderscheid van ras, geloof, geslacht, kaste of huidskleur; het aanmoedigen van de vergelijkende studie van godsdienst, wijsbegeerte en wetenschap; en het onderzoeken van de onverklaarde wetten van de natuur en van de vermogens die in de mens latent aanwezig zijn.

TM: afkorting van Transcendente Meditatie.

Transcendente Meditatie: gemakkelijk te leren mentale techniek verbreid door Maharishi Mahesh Yogi die men tweemaal daags gedurende 20 minuten beoefent, terwijl men gemakkelijk zit met de ogen dicht. Tijdens TM ervaart de geest zuiver bewustzijn, een toestand van innerlijk wakker zijn, terwijl tegelijkertijd het lichaam een unieke toestand van diepe rust bereikt. Volgens aanhangers van deze meditatietechniek is vastgesteld dat zij opgehoopte vermoeidheid en stress op een meer doeltreffende wijze opruimt dan andere ontspanningstechnieken, en bovendien de gezondheid bevordert en de creativiteit, alsmede de intelligentie verhoogt. Vaak afgekort als TM.

Transformatie: persoonlijke spirituele verandering.

Tzaddik: heilige, rechtvaardige man. Rabbijn van Chassidim (aanhangers van het Chassidisme). Zou een spiritueel begaafd mens zijn met het vermogen om voor hen te pleiten bij God en paranormale vermogens.Er bestaan mooie verhalen over de belevenissen en leringen van zo’n tzaddik.

Universalisme: in het algemeen het streven naar eenheid, verbondenheid en universele waarden (universalia).

Vegetarisme: toepassing van de principes van ahimsa, mededogen en/of dierenrechten op de voedingswijze. De consequente vorm daarvan heet ook wel veganisme.

Verbondenheid, geestelijke: belangrijk spiritueel gegeven dat volgt uit onderzoek naar ESP, bijna-dood ervaringen en herinneringen aan een voorgeborchte.

Vergelijkende godsdienstwetenschappen: wetenschappen waarbij thema’s uit de diverse religies met elkaar vergeleken worden.

Vergeving: principe dat mooi harmonieert met een concept van persoonlijke evolutie over levens heen en met de waarden van liefde en geweldloosheid.

Vrijmetselarij: westerse methode van spirituele bewustwording. Doel is meer inzicht in jezelf en je verhouding tot jezelf, de medemens en de kosmos, natuur of God. De Orde van Vrijmetselaren gaat uit van het bestaan van een 'de mens en de mensheid voortstuwende wereldorde'. Het staat iedere vrijmetselaar vrij het Wezen der Dingen, God, de natuur, op eigen manier te beleven. Dit maakt het mogelijk dat mensen van verschillende religieuze overtuigingen, buitenkerkelijken, humanisten lid van dezelfde Orde zijn.

Vrijzinnig: liberaal in religieuze of ethische zin.

Waco: plaatsnaam verbonden aan catastrofe rond de sekte der Branch Davidians, waarbij bruut geweld van de kant van de autoriteiten leidde tot het onnodig sterven van mannen, vrouwen en kinderen.

Wicca: vorm van neopaganistische hekserij.

Wilson, Colin: veelzijdig Brits auteur over parapsychologie, andere grenswetenschappen en spiritualiteit.

Witte magie: positieve, constructieve aanwending van magische of paranormale vermogens.

Wonderen bestaan: KRO-programma over paranormale ervaringen.

Zen: boeddhistische spirituele traditie, afkomstig uit Japan. Werkt onafhankelijk van religie en filosofie en poogt direct tot het hart te spreken. In essentie universele boodschap, die voorbij gaat aan verschillen tussen systemen, culturele waarden, naties of rassen.

Zigeuners: vervolgde en voor een groot deel tijdens de Holocaust uitgemoorde nomadisch volken in Europa, oorspronkelijk afkomstig uit India of Pakistan. Een basisonderverdeling is die tussen de Roma en Sinti. Niet-zigeuners kunnen een romantische bewondering voor hen koesteren, een reële waardering voor hun met name muzikale prestaties en leefwijze, of een onmenselijke, racistische afkeer.

Zohar: invloedrijke vroege (joods-)Kabbalistische verhandeling

Zwarte magie: negatieve, destructieve aanwending van magische of paranormale vermogens.

Drs. Titus Rivas is verbonden aan Stichting Athanasia en is medewerker van o.a. het blad Terugkeer van Stichting Merkawah, ParaVisie, Paraview en Prana.

Rivas is altijd geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen op parapsychologisch gebied en nodigt u uit uw eigen paranormale ervaringen met hem te delen: titusrivas@hotmail.com

Stichting Athanasia verzorgt bovendien parapsychologische consulten tegen tarieven gekoppeld zijn aan iemands uitkering. (Athanasia is een ideele stichting en de consulten komen uitsluitend ten goede aan haar activiteiten).