Fouten maken is menselijk, ook voor paranormale hulpverleners
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 12 May, 2011)
Samenvatting
Alle mensen zijn feilbare wezens en dat geldt ook voor mensen met paranormale gaven. Aandacht voor dit gegeven en de ethische aspecten ervan.
Fouten maken is menselijk, ook voor paranormale hulpverleners
door Stichting Athanasia
Een goede bekende van ons raadpleegde jaren geleden een vrouwelijke helderziende. Daar is op zich natuurlijk helemaal niets mis mee. Haar verwachtingen waren in dit geval echter wel heel erg hoog gespannen. Er leek sprake van een absoluut vertrouwen waardoor ze het bijvoorbeeld ontoelaatbaar vond dat we er wat ironische kanttekeningen bij plaatsten. Natuurlijk zat daar een diepe behoefte aan zekerheid achter. De vrouw in kwestie verlangde hevig naar positieve veranderingen in haar leven. Daarom wilde zij van een gezaghebbend iemand horen dat die veranderingen er ook echt aan zaten te komen.
Overigens had die goedgelovige houding ook nog te maken met de pretenties van de paragnoste zelf. Die ''professional' bleek advertenties te hebben geplaatst waarin ze stelde 100% resultaat te kunnen bieden. Dit verklaarde meteen waarom zij een exorbitant hoog bedrag vroeg voor een consult van een paar uur.
Feilbare paragnosten
Inmiddels zijn we jaren verder en juist de belangrijkste, meest hoopgevende uitspraken van de helderziende zijn niet uitgekomen. Haar cliënte is dus een illusie (en een flink bedrag) armer.
Over wat voor een illusie hebben we het hier eigenlijk? Over de gedachte dat ten minste sommige paragnosten onfeilbaar zijn en letterlijk nooit fouten maken. Waarschijnlijk hangt die misvatting samen met onbewuste associaties tussen paranormale vermogens en geestelijke volmaaktheid. Helemaal idioot is dat ook weer niet. Helderziendheid, telepathie en voorschouw zijn eigenschappen die juist bij hogere geestelijke wezens sterker ontwikkeld zullen zijn dan bij gewone stervelingen. De denkfout dat mensen met paranormale gaven daarom (juist daarin) geen fouten kunnen maken, ligt dus best wel voor de hand. Paragnosten zijn in die visie een soort supermensen en daar horen geen banale vergissingen en andere missers bij.
Een van de eerste inzichten die de parapsychologie je wat dit betreft kan bieden is nu juist dat er geen onfeilbare paragnosten bestaan. Er is nog nooit ook maar één helderziende geweest die bij onderzoek altijd alleen maar juiste uitspraken deed. Zelfs een score van 90% komt bijna nooit voor.
Het is dus zeer onverstandig om zomaar blind te varen op wat een paragnost zoal waarneemt. Dat geldt des te meer als je advies wilt over belangrijke beslissingen in je leven.
Een goede paragnost die professioneel en ethisch verantwoord te werk gaat, beseft niet alleen dat hij niet perfect is, maar hij waarschuwt zijn cliënten ook voor al te hoge verwachtingen. Iemand die beweert dat hij 100% resultaat kan bieden en om die reden dus ook een hoog honorarium mag vragen, schendt een elementaire beroepscode.
Bronnen van fouten
Waar komen de fouten nou eigenlijk uit voort? Hoe men buitenzintuiglijke waarneming theoretisch gezien ook wil opvatten, het is zoals gezegd duidelijk dat indrukken die een helderziende 'doorkrijgt' niet altijd correct zijn. Dit kan diverse achtergronden hebben:
- Allereerst kan wat een paranormale indruk lijkt, in werkelijkheid berusten op alledaagse, 'normale' psychologische processen bij de paragnost zelf. Zo kan hij normale waarnemingen doen van bijvoorbeeld iemands uiterlijk en gedrag en die onbewust verwerken tot 'paranormale' conclusies die in feite gebaseerd zijn op mensenkennis of vooroordelen.
- Paranormale vermogens werken waarschijnlijk niet altijd even goed. Soms kan een paragnost op commando bepaalde correcte waarnemingen doen, maar soms ook niet. Dit kan te maken hebben met factoren als persoonlijke omstandigheden, stemming, de mate waarin het klikt met de cliënt, etc.
- Soms zal een waarneming werkelijk paranormaal zijn maar toch verkeerd geïnterpreteerd worden door de paragnost. Interpretatie van indrukken hangt bijvoorbeeld samen met iemands algemene ontwikkeling. Hoe meer kennis en ervaring een paragnost bezit hoe gemakkelijker het wordt om bepaalde indrukken te plaatsen. En andersom natuurlijk; hoe eenzijdiger een paragnost ontwikkeld is, hoe gemakkelijker hij de plank zal misslaan.
- Bepaalde uitspraken kunnen wel paranormaal zijn, maar alleen berusten op onbewuste telepathie met de cliënt, zodat de uitspraken alleen de eigen verwachtingen, hoop en angst van die cliënt weerspiegelen.
- Elke paragnost bezit zelf natuurlijk altijd een bepaalde persoonlijkheid, met eigen normen en waarden, die bepaalde indrukken kunnen blokkeren of voorrang kunnen geven.
- Bovendien heeft iedere helderziende zijn eigen interesses en 'specialismen'. Het is gemakkelijker om juist op die gebieden juiste indrukken op te doen en die ook nog correct te interpreteren.
Het is in het algemeen van groot belang dat een paragnost zich bewust wordt van zijn of haar sterke en minder zwakke kanten. Op die manier wordt het ook mogelijk om de prestaties steeds verder te verbeteren. Wat dit betreft lijken helderzienden waarschijnlijk op sportmensen. Elke sporter heeft eigen kwaliteiten maar ook beperkingen, en kan zich juist door zelfkennis optimaal verder ontplooien. Er zijn geen atleten die alleen maar perfect presteren en overal even goed in zijn.
Blind vertrouwen
Aan het voorbeeld dat we hierboven gaven, zie je al dat overdreven verwachtingen van paranormale prestaties tot grote teleurstellingen kunnen leiden. De vrouw in ons voorbeeld is bovendien financieel uitgebuit.
In sommige gevallen kan blind vertrouwen zelfs nog ernstigere gevolgen hebben. Mensen kunnen bijvoorbeeld zomaar aannemen dat diagnoses van artsen onjuist zijn, alleen omdat een paragnost dat beweert. In het ergste geval kan dat er toe leiden dat de cliënt met een behandeling stopt en voortijdig komt te overlijden.
Wanneer paragnosten als onfeilbaar worden gezien, kan dat ook in sociale zin nare consequenties hebben. Waardevolle relaties kunnen zonder goede reden worden verbroken en onschuldige mensen kunnen opeens verdacht worden van ernstige misdrijven.
In dit opzicht is blind vertrouwen in helderzienden direct verwant aan het aanhangen van een goeroe of zelfs sekteleider. Overigens pretenderen veel sekteleiders dat ze alwetend zijn.
Feilbare psychokinese
Nobody's perfect. Alle mensen maken fouten en dat geldt ook voor gaven rond psychokinese (de directe beïnvloeding van de materie door de geest) en paranormaal genezen.
Dat bepaalde mensen kunnen beschikken over een gave waarmee ze onder bepaalde omstandigheden fysieke voorwerpen of lichamen kunnen beïnvloeden, betekent niet dat ze dat altijd kunnen. Het is dus bijvoorbeeld niet verstandig om te verwachten dat een paranormaal genezer die aantoonbare successen op zijn naam heeft staan, opeens iedereen kan genezen. Misschien is een lichaam dusdanig aangetast dat elke vorm van genezing praktisch onmogelijk is. Misschien klikt het ook gewoon niet goed met de patiënt, etc.
Dit is tevens een van de redenen waarom paranormale genezers (inclusief bijvoorbeeld reiki-masters) er altijd op aan moeten dringen dat de patiënt contact houdt met reguliere artsen. Het is zeer onverantwoord als een genezer bij voorbaat stelt het helemaal alleen af te kunnen. In bepaalde gevallen kan dat leiden tot een achteruitgang van de gezondheid, soms zelfs met de dood tot gevolg.
Ook hier geldt dus weer dat een genezer zich bewust moet zijn van zijn feilbaarheid en zich niet presenteert als almachtige wonderdokter die iedereen beter kan maken. Het maakt daarbij niet uit of de genezer zichzelf ziet als iemand die actief werkt met genezende krachten of slechts als een 'doorgeefluik' voor hogere wezens. Ook in dat laatste geval kan er van alles misgaan en het is niet redelijk om te stellen dat men daar van 'boven' altijd een stokje voor zal steken.
Feilbaarheid en gene zijde
Er bestaan spiritistische mediums die uitgebreide, paranormale readings kunnen geven over geliefde overledenen. Maar ook hier geldt weer dat er geen volmaakte mediums bestaan die zich nooit vergissen. Daarbij zijn dezelfde soort factoren in het spel als bij paragnosten. Sommige mediums beweren bovendien dat overledenen tijdelijk geen contact kunnen maken als zij zich zelf niet houden aan bepaalde leefregels.
Bij ondoordachte 'experimenten' met bijvoorbeeld glaasje draaien mag je eigenlijk al bij voorbaat verwachten dat de informatie die doorkomt gewoon onjuist zal zijn. Volgens sommige onderzoekers is het zelfs niet ondenkbaar dat je in zo'n setting al gauw lagere, 'aardgebonden' geesten aantrekt die er een sport van maken om mensen te misleiden.
Bij channeling van boodschappen van hogere wezens wordt het doorgaans nog moeilijker om ware uitspraken van onware te onderscheiden. Het is meestal niet mogelijk om die uitspraken onafhankelijk te toetsen en daarom blijft het denkbaar dat ze voortkomen uit de onbewuste geest van het channel-medium zelf. We zeggen niet dat je channeling daarom bij voorbaat als onzin moet afdoen, maar het is wel belangrijk om niet zomaar alles voor zoete koek te slikken.
Verkeerde conclusie
Mensen zijn onvolmaakte wezens in voortdurende ontwikkeling. Het ligt dus in de lijn der verwachting dat ze ook op paranormaal gebied onvolmaakt zullen zijn. Er zijn mensen die slechts rudimentaire paranormale vermogens bezitten, waardoor ze misschien maar een paar bewuste paranormale ervaringen hebben in een heel leven. Er zijn mensen die met enige regelmaat zulke ervaringen meemaken. Er zijn ook mensen die hun gaven (waarschijnlijk in de loop van verschillende levens) meer dan gemiddeld hebben ontwikkeld. En er zijn zelfs mensen met grote paranormale vermogens. Maar er bestaan dus echt geen mensen die altijd alleen maar blijk geven van zulke vermogens en daarin nooit kunnen falen.
Nu blijken er helaas ook critici van de parapsychologie te bestaan die uit de onvolmaaktheid van de paranormale vermogens concluderen dat die vermogens zelf gewoon helemaal niet bestaan.
Volgens zulke 'skeptici' zouden juist missers van paragnosten, genezers en mediums aantonen dat ze bedriegers zijn of lijden aan een ernstige vorm van zelfbedrog. Missers leggen volgens skeptici bloot wat voor een technieken iemand zoal gebruikt. Paragnosten zouden bijvoorbeeld veel informatie ontlenen aan iemands uiterlijk. In de meeste gevallen zou dat goed gaan, zodat het lijkt alsof ze echt paranormaal begaafd zijn. Maar soms wordt men op het verkeerde been gezet door de manier waarop iemand zich kleedt.
Op YouTube kun je zo allerlei filmpjes vinden waaruit zou blijken dat alle paragnosten en mediums per definitie bedriegers zijn. Bijvoorbeeld van het beroemde Amerikaanse medium Sylvia Browne. Die heeft in haar carrière inderdaad meer dan eens waardeloze readings gegeven. Zo stelde ze ooit dat iemand verdronken was, terwijl hij in werkelijkheid omkwam tijdens de aanslagen van 11 september 2001 in New York. Of ze beweerde heel stellig dat een vermiste zoon dood was, tot groot verdriet van zijn ouders, terwijl hij enige tijd later levend teruggevonden werd.
We weten niet of Browne werkelijk over paranormale gaven beschikt en daar goed mee om kan gaan, of dat zij eigenlijk nooit echte prestaties levert. Maar wat we wel weten is dat je uit het feit dat iemand een paar keer slecht presteert niet kan afleiden dat hij niets kan!
Onverantwoorde skeptici
Als je erbij stilstaat zijn skeptici - sceptici die paranormale verschijnselen bij voorbaat verwerpen - net zo onverantwoord bezig als paragnosten, genezers of mediums die van zichzelf beweren dat ze nooit belangrijke fouten maken. Skeptici beweren namelijk dat er geen paranormale gaven bestaan. Dit is in het licht van wetenschappelijk onderzoek volgens ons net zo onzinnig en het kan even fatale gevolgen hebben. Skeptici willen namelijk dat mensen niet langer een beroep doen op hulpverleners met paranormale gaven. Dat roept terecht grote wrevel op bij veel mensen en kan ertoe leiden dat ze erg onkritisch worden. Dezelfde paragnosten e.d. die zo afgekraakt worden door skeptici kunnen dan het voorwerp worden van gedachteloze verering.
Stel bijvoorbeeld dat Jomanda echt mensen heeft (helpen) genezen, en skeptici ontkennen dat in alle toonaarden. Dan kan iemand die dat in zijn naaste omgeving heeft meegemaakt over het hoofd gaan zien dat ook genezers als Jomanda nog steeds feilbare mensen blijven, hoe bekwaam ze ook zijn. Op die manier zorgen skeptici door hun gesloten en onredelijke opstelling juist zelf mede voor een overtrokken, irrationele tegenreactie.
Ook onder parapsychologen ziet men soms die verwarring tussen feilbaarheid en 'helemaal niets kunnen'. Wanneer een paragnost na verloop van tijd bijvoorbeeld minder gaat presteren, kan men gaan twijfelen aan zijn vermogens. Zoiets is ook aan de orde wanneer iemand tijdens een bijna-doodervaring allerlei details van de omgeving correct heeft waargenomen en één enkel detail onjuist blijkt te zijn. Het is dus in meerdere opzichten van groot belang dat een kritisch oog voor feilbaarheid hand in hand gaat met een afwijzing van ongefundeerde 'skepsis'. Wat dit betreft is de zegswijze “Een tien is voor God, een negen voor de leraar en een acht voor de beste leerling” hier heel toepasselijk. Mensen maken zonder uitzondering fouten, volmaaktheid is voorbehouden aan de allerhoogste geestelijke wezens en zelfs de grootste meester haalt op zijn hoogst een negen. Dat betekent echter niet dat een acht gelijk staat aan een nul!
Literatuur
- Rivas, T. (2004). Encyclopedie van de parapsychologie. Rijswijk: Elmar.
- Rivas, T., & Dirven. A. (2010). Van en naar het Licht. Leeuwarden: Elikser.
- Tenhaeff, W.H.C. (1975). Inleiding tot de parapsychologie. Meulenhoff.
Contact: titusrivas@hotmail.com
Dit artikel werd geplaatst in Paraview, jaargang 14, nummer 4, november 2010, blz.17-19.