De hype van ‘The Secret’ voorbij
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 10 April, 2013)
Samenvatting
Wat is er overgebleven van de betekenis van het boek 'The Secret' van Rhonda Byrne nu de ‘hype’ weer een beetje voorbij lijkt?
De hype van ‘The Secret’ voorbij. En…?
Vraag is of de ‘Wet van Aantrekking’ voor jou heeft gewerkt
‘Geen gezeik, iedereen rijk’, luidde jaren geleden de verkiezingsbelofte van Jacobse en Van Es (Kees van Kooten en Wim de Bie), van het satirische programma Simplisties Verbond. Dit klonk als de belofte van The Secret, het boek uit 2006 dat iedereen de vervulling van zijn of haar dromen beloofde.
En is je leven rijker, wijzer of anderszins iets meer geworden door de ‘Wet van Aantrekking’ toe te passen?
door Titus Rivas
The Secret van Rhonda Byrne is waarschijnlijk een van de best verkochte ‘spirituele’ boeken van de laatste jaren. De boodschap van Byrne is samen te vatten als: ‘Je kunt het soort leven aantrekken dat je zelf wilt’. Deze visie werd enthousiast ontvangen en verbreid door bekende persoonlijkheden zoals Oprah Winfrey. Door de juiste mentale instelling kun je letterlijk alles bereiken, van gewichtsverlies tot sociaal succes en rijkdom. Natuurlijk kwamen er ook al gauw negatieve reacties op het boek. Wat blijft er overeind nu de ‘hype’ weer een beetje voorbij lijkt?
De van oorsprong Australische auteur en producente Rhonda Byrne bracht haar bestseller in november 2006 op de markt. Het werk werd talloze malen herdrukt en in vele talen vertaald. Ook volgden er een gelijknamige film en twee gerelateerde boeken, The Magic en The Power. De beroemdste motivatiecoach die The Secret verbreidt is waarschijnlijk de Amerikaan Bob Proctor. Hij wordt overigens zeer uitgebreid geciteerd in het boek zelf en komt ook voor in de film. Maar ook andere coaches en trainers bieden anno 2012 nog steeds workshops en cursussen aan die op dit gedachtegoed gebaseerd zijn.
Centraal in het werk van Byrne staat de zogeheten Wet van de Aantrekking of Wet van de Aantrekkingskracht (Engels: Law of Attraction). Waar we over nadenken en aandacht aan schenken wordt automatisch sterker. We trekken met onze geest vanzelf situaties, ontmoetingen en gebeurtenissen aan, of we daar nu van doordrongen zijn of niet. Daarom kunnen we maar beter bewust gebruik gaan maken van dit principe. Dit betekent onder meer dat we ons voorstellen (visualiseren) dat wat we willen er al is, en dat we twijfels en negatieve gedachten zoveel mogelijk buiten de deur houden.
Zoals Byrne zelf aangeeft, is haar boodschap helemaal niet nieuw. Ze brengt de Wet daarom als een ‘geheim’ dat in het Westen door de eeuwen heen bij allerlei ingewijden bekend gebleven is. (Of de concrete denkers die ze noemt, zoals Plato, daar allemaal onder vallen, doet hier verder niet ter zake.) De tijd zou in 2006 dus rijp zijn om het geheim voor een groter publiek te ontsluieren. Overigens had ik al jaren ervoor kennis genomen van vergelijkbare ideeën bij auteurs als Joseph Murphy, dominee Norman Vincent Peale, Neale Donald Walsch en Emile Coué.
‘Nonsens’
Het succes van The Secret wordt door sceptische tegenstanders wel gezien als het ultieme bewijs dat de westerse wereld gek aan het worden is. De Wet van de Aantrekking is volgens hen een vorm van kinderlijk, magisch denken dat haaks staat op nuchtere rationaliteit. Het hoort thuis bij achtergebleven natuurvolkeren of achterhaalde occulte tradities. Door weer opnieuw in dit soort ‘nonsens’ te gaan geloven zouden we terugkeren naar de donkere middeleeuwen. We zouden alle problemen voortaan willen oplossen met visualisaties en positieve gedachten en bijvoorbeeld geen belang meer stellen in de reguliere somatische geneeskunde.
Volgens mij is dit echter alleen evident als men een wetenschappelijk wereldbeeld gelijkstelt aan het reductionistische model. Alleen wanneer je dogmatisch alle factoren die niet te herleiden zijn tot fysieke wetmatigheden uitsluit, kun je The Secret bij voorbaat als flauwekul afdoen. Maar zo’n dogmatische opstelling heeft voor mij weinig te maken met rationeel denken of nuchterheid. De sceptische aanval lijkt dus nogal kort door de bocht, maar dit wil niet zeggen dat er helemaal geen steekhoudende kritiek mogelijk is. Onder invloed van een ongebreideld optimisme kunnen mensen bijvoorbeeld allerlei negatieve ontwikkelingen over het hoofd zien. Als ze pech hebben kan dit betekenen dat hun leven juist minder goed uitpakt dan dat van mensen die oog houden voor onaangename aspecten van de realiteit.
Niet alleen op de wereld
Wat mijzelf vanaf het begin is opgevallen aan de presentatie van de Law of Attraction is dat het lijkt alsof ieder van ons alleen op de wereld is. Hoe effectief het aantrekken van positieve situaties ook kan zijn, er zijn nu eenmaal ook nog andere mensen. Het is niet bepaald ondenkbaar dat zij een heel andere kant uit willen dan wij en dat dit ertoe leidt dat bepaalde wensen onvervuld zullen blijven. Een voorbeeld hiervan zien we bij optimistische Europese Joden die in de jaren ‘30 domweg niet konden geloven dat Hitler zijn dreigementen waar zou maken. Hun verwachtingen voor de toekomst waren positief, maar velen van hen hebben dit met de dood moeten bekopen.
Dit betekent volgens mij dat de Wet van Aantrekking niet het enige principe kan zijn waar we in deze werkelijkheid mee te maken hebben. Er zijn ook nog de intenties en voorstellingen van anderen. In het occultisme bestaat wat dit betreft de traditie van de ‘zwarte’ magie, waarbij men de Wet zelfs bewust inzet ten koste van medemensen. Natuurlijk moeten we heksenwanen voorkomen, maar feit blijft wel dat we nu eenmaal niet alleen op de wereld zijn.
Dit geldt ook nog in een ander opzicht. Als je gelooft dat iedereen zijn eigen werkelijkheid creëert, betekent dit in feite dat alles wat iemand overkomt volledig zijn eigen verantwoordelijkheid is. Elke vorm van onrecht op de wereld zou dus het gevolg zijn van een verkeerde instelling van degene die dat onrecht ondergaat. Niet de dader moet tot de orde worden geroepen, maar het slachtoffer dat gewoon zijn of haar ‘mind set’ dient te veranderen. Hetzelfde geldt voor chronisch zieken en jonge terminale patiënten: niet de ziekte is het probleem, maar de zieke zelf. In het ergste geval kan dit gepaard gaan met onverschilligheid tegenover wezens die ergens onder lijden. Eigen schuld, dikke bult, dan moet je maar niet zo negatief in het leven staan! Zoiets is uitsluitend houdbaar als je gelooft dat een ieder in een volledig afgesloten eigen wereld leeft en niet beïnvloed kan worden door anderen, laat staan door blinde fysieke krachten.
Verder is het ongetwijfeld legitiem als we een beter leven voor onszelf willen. We zijn immers allemaal evenzeer de moeite waard als ieder ander. Het is volgens mij dan echter wel de bedoeling dat we iedereen zo’n beter leven gunnen. Ik vraag me af of dit wel altijd genoeg benadrukt wordt door mensen die de Wet willen benutten. Overigens komt engagement wel aan bod in The Secret zelf, bijvoorbeeld in verband met de wereldvrede. Vergelijk het met bidden: het is volgens allerlei godsdiensten volkomen gerechtvaardigd om te bidden voor jezelf. Maar het mag daarbij wel van je worden verwacht dat je ook voor anderen bidt.
Correcte kern
De hype rond The Secret lijkt weer een beetje voorbij maar er zijn nog steeds genoeg mensen die de boodschap ervan in de praktijk brengen. Houden ze zichzelf alleen maar voor de gek? Uiteraard hangt het antwoord op deze vraag samen met je wereldbeeld. Puur psychologisch gezien kun je hoe dan ook meer voor elkaar krijgen als je daarin gelooft dan wanneer je dat niet doet. Positief denken heeft bovendien een heilzaam effect op je stemming en je gezondheid. Maar de Wet van Aantrekking impliceert dat geestelijke voorstellingen op zich reeds voldoende zijn om de externe werkelijkheid te veranderen. Voor materialisten is dat uiteraard klinkklare onzin. Het wordt anders als we juist rationeel aannemen dat we met onze geest rechtstreeks invloed kunnen hebben op de wereld om ons heen. Bijvoorbeeld door middel van telepathie en psychokinese of door het aantrekken van zinvolle coïncidenties. Volgens mij is het parapsychologische bewijsmateriaal voor dergelijke verschijnselen zo sterk dat het irrationeel wordt om het zomaar te negeren. Daarom ga ik er zelf van uit dat de kern van de boodschap van The Secret op zichzelf wel degelijk correct is. Er bestaat echt zoiets als een Wet van Aantrekking.
Sommigen leggen wat dit betreft, net als Byrne zelf, een link met bepaalde theorieën in de kwantummechanica. Ze stellen dat het bewustzijn bepaalt welke mogelijkheden uiteindelijk verwerkelijkt worden. Of dit nu waar is of niet, we hebben met onze geest hoe dan ook veel meer invloed op onze realiteit dan men doorgaans aanneemt. Ook al leven we niet alleen op de wereld en moeten we ook rekening houden met anderen. Om met Barack Obama te spreken: Yes, we can!
Reageer hieronder met jouw mening.
Meer lezen: Byrne, R. (2006), ‘The Secret’, New York: Atria Books; Cerulo, K. (2006). ‘Never Saw it Coming’, University of Chicago Press; Coué, E. (2007), ‘Autosuggestion’ (herdruk van boek uit 1922). Zürich: Ösch-Verlag; Murphy, J. (1999), ’De weg naar een rijker leven’, Hermans Muntinga Publishing; Peale, N.M. (2003), ‘Het geheim van positief denken’, Omega Boek; – Stenger V.J. (2007), Quantum Quackery. ‘Skeptical Inquirer’, January/February; Taylor, T.S. (2010), ‘The Science Behind the Secret: Decoding the Law of Attraction’, Baen; Vitale, J. (2006), ‘The Attractor Factor’, Wiley; Walsch, N.D. (2008), ‘Gesprekken met God’. Zwerk.
________________________________
Oprah: gruwelijke dingen…
John Gravois stelde in 2007 in een open brief aan Oprah Winfrey de hype rond The Secret aan de kaak. Hierin wees hij op het verhaal van Kim, een trouwe kijker naar Oprah’s televisieprogramma, die besloten had te stopen met de intensieve reguliere behandeling van haar borstkanker. Kim wilde zichzelf genezen met behulp van positieve mentale voorstellingen. Volgens Gravois ging dit zelfs voor Oprah te ver. Ze besteedde een extra uitzending aan The Secret waarin ze Kim toesprak en haar voorhield dat de Wet van Aantrekking niet het volledige antwoord op alle problemen vormt. Oprah erkende dat er ook gruwelijke dingen gebeuren en tragedies bestaan die niet zomaar zullen verdwijnen door er positief over te denken. Gravois complimenteert Oprah hiermee, maar neemt het haar wel kwalijk dat mensen mede door haar toedoen zijn doorgeschoten in hun geloof in de Law of Attraction. Hij geeft bovendien aan dat er wel degelijk goeroes zijn die beweren dat alle negatieve gebeurtenissen voortkomen uit gedachten van de betrokkenen zelf. De criticus roept Oprah daarom op de hype nog verder in te dammen om mensen te behoeden voor onnodige narigheid.
________________________________
Synchroniciteit
Iedereen kent uit eigen ervaring wel voorbeelden van vermoedelijke synchroniciteit of serialiteit, waarbij het ‘gelijke het gelijke aantrekt’. Een voorbeeld uit mijn eigen leven van september 2012 betreft een huishoudelijk apparaat. Ik had ‘s middags de sterke gedachte ‘had ik maar een nieuwe stofzuiger’, toen bleek dat de versleten stofzuigerslang steeds weer losliet. ‘s Avonds zag ik tijdens een wandeling met mijn hond langs de weg een stofzuiger staan van hetzelfde model als mijn eigen apparaat. Hij stond onbewaakt aan de buitenkant tegen een hek aan. Ik was zo verbouwereerd dat ik niet gecheckt heb of ik hem mee mocht nemen en heb hem dus laten staan.
Dit artikel werd in 2012 gepubliceerd in een tijdschrift en in 2013 op txtxs.nl gezet.
Contact: titusrivas@hotmail.com